Артық салмақ біз оны байқамасақ та, денсаулыққа қауіп төндіретін факторлардың бірі. Артық салмақ семіздікті тудыратын жүрек-қан тамырлары ауруларынан қант диабетіне дейін көптеген ауруға жол ашады.
Тамақпен алынған энергия ағзаға кірген соң жанбайтын болса, майлы тін ретінде жиналып, семіздікті тудырады.
Артық салмақтың зияндары
Артық салмақтың/семіздіктің зияндары төмендегідей:
1. Мотивацияның болмауы,
2. Буындардағы, әсіресе тізедегі ыңғайсыздық,
3. Жамбас ауруы,
4. Омыртқаның ауыруы,
5. Арқа ауруы,
6. Тұрақты шаршау,
7. Тыныссыз қалу
8. Баспалдақпен көтерілудің қиындауы
9. Жүгіре алмау,
10. Жылдам жүру қиын,
11. Үлкен өлшемді киім киюге мәжбүр қалу,
12. Жас болса да жасынан үлкен көріну.
Семіздіктің себептері
Семіздікті тудыратын көптеген себеп бар.
• Әрекетсіздік және дененің күйдіретінінен көп калория тұтынуы,
• Генетикалық бейімділік,
• Инсулинге төзімділік,
• Стресс,
• Гормоналды бұзылулар (өсу гормоны, қалқанша без, гипофиз және бүйрек үсті безі проблемалары),
• Эмоциялық себептер.
Генетикалық бейімділігі бар адамдар өмір салтына мән бермесе, салмақ қосады. Генетикалық бейімділігі бар және салмағына мән беретін адамдар семіздіктен арыла алады.
Эмоционалды себептермен тамақтанатындар және осымен байланысты салмақ қосатындар психологиялық қолдау алуы керек.
Артық салмақ қоспау үшін келесі шараларды қолдануға болады:
• Кеш тамақ ішпеу,
• Белсенді болу және спортпен шұғылдану,
• Дайын тағамдардан бас тарту,
• Көмірсулар мен майлы тағамдарды көп тұтынбау.
Ұйқы
Артық салмақтың ең үлкен триггерлерінің бірі - ретсіз және дұрыс емес ұйқы. Ересек адамға күніне орташа есеппен 6-8 сағат арасы дұрыстап ұйықтау керек. Ағзаның тынығуы мен жаңаруы үшін құнды болып табылатын ұйқы жеткіліксіз қабылданса немесе денсаулыққа зиян келтірсе, зат алмасу жылдамдығы төмендеп, салмақ қосуға бейімділік пайда болады.
Салауатты және теңгерімді тамақтаныңыз
Салауатты және теңгерімді тамақтануды қалайтындар күніне 2-3 порция сүт және сүт өнімі, 7-8 порция көкөніс пен жеміс, тамақпен бірге 1-2 тілім дәнді нан, күніне 1-2 порция наннан басқа жарма тобындағы тағамдар, 2-3 порция ет, тауық немесе балық және бұршақ дақылдарын тұтынуға болады.
Физикалық белсенділік деңгейіңізді арттырыңыз
Тамақтанудан басқа, денсаулық пен дене пішінін сақтаудың тағы бір қажетті шарты спорт болып табылады. Бұл мақсат үшін фитнес жаттығулары, жүзу, жаяу жүру немесе үйде жасауға болатын қарапайым дене шынықтыру жаттығуларына көңіл бөлу керек. Аптасына кем дегенде 2-3 күн спортпен шұғылданып, оны өмір салтына айналдыру әрі денсаулықты сақтау және аурулардың алдын алу тұрғысынан, әрі салмақты бақылауда да өте тиімді.
Талшыққа бай тағамдарды таңдаңыз
Талшық құрамы жоғары тағамдар жаңа піскен жемістер мен көкөністер және тазартылмаған дәндер мен жаңғақтар болып табылады. Оларды тамақтану жоспарыңызға қосу арқылы талшыққа деген қажеттілікті толығымен қанағаттандыруға болады.
Дәрумен мен минералдарға деген қажеттіліктеріңізді қамтамасыз етіңіз
Бұл тұрғыда көкөністер мен жемістерді жеткілікті мөлшерде тұтынуға, майлы дақылдардың күніне бір порциясын тұтынуға және кальций көзі сүт пен сүт өнімдерін тұтынуға қамқорлық жасау керек.
Пробиотикалық тағамдарға назар аударыңыз
Метаболизмді тездететін және салмақ жоғалтуды жеңілдететін пробиотикалық бактериялары көп тағамдар - йогурт, айран, ірімшік, маринадталған қияр сияқты ашыту нәтижесінде әзірленген тағамдар. Осы себепті тамақтану жоспарыңызда аталмыш тағамдар болу керек.
Суды тұтынуды көбейтіңіз
Артық салмақты бақылауды қамтамасыз ету тұрғысынан күніне кемінде 2 - 2,5 литр суды тұтынуды қадағалау керек және компот, шай, айран сияқты сұйық сусындарды бұл мөлшерге қоспау керек.
Жарамды тағамдар таңдаңыз
Салмақты бақылаудағы ең үлкен кедергілердің бірі болып табылатын зиянды тағамдардың орнына, шикі орман жаңғағы, бадам секілді жаңа піскен және кептірілген жемістер, қуырылған ноқат сияқты салауатты тағамдарды қалыпты мөлшерде таңдау қоректік заттардың қажеттілігін қанағаттандыруға және қажетсіз энергияны тұтынудың алдын алуға үлес қосады.
Артық салмақтарыңызды жылдам тастауға тырыспаңыз
Артық салмақтан арылғысы келетін адамдар шыдамдылық пен табандылық танытуы керек және олар салмақ тастауды ғана емес, сонымен қатар салауатты түрде салмақтан құтылуды мақсат етуі керек.